Szkocka Fyne Audio staje się coraz bardziej znaną marką, nie tylko ze względu na atrakcyjny cennik, ale również za sprawą technologii głośnika koncentrycznego, będącego bezpośrednim nawiązaniem do konstrukcji wytwarzanych przez firmę Tannoy. Seria F1 obejmuje najbardziej zaawansowane konstrukcje marki Fyne Audio, wszystkie wyposażone są w koncentryczny układ głośnikowy IsoFlare. Najbardziej imponującą, flagową konstrukcją jest model podłogowy F1-12 w cenie 139 tysięcy złotych za parę. Bazuje on na największym głośniku IsoFlare o średnicy aż 300mm. Jedna kolumna waży bagatela 93kg, a wpływ na taką wagę ma masywna, antyrezonansowa obudowa o wysokości ponad metr.
Szerokie pasmo przenoszenia oraz ponadprzeciętna wydajność systemu głośnikowego IsoFlare pozwoliła zrezygnować z dodatkowego głośnika niskotonowego, wspomagającego kolumny w przetwarzaniu basu. Zatem każdy model z serii F1 został zbudowany wokół tego zaawansowanego konstrukcyjnie zespołu głośnikowego, co pokazuje olbrzymie możliwości drzemiące w systemie głośnikowym IsoFlare oraz różnorodności jego stosowania.
Testowane monitory F1-8 są najmniejszą konstrukcją wśród produktów z serii F1, ale ze względu na współosiowy głośnik, również oferującą wysoką jakość dźwięku, zwłaszcza w kwestii reprodukcji sceny dźwiękowej.
Znakomita baza głośnikowa
IsoFlare jest opracowaniem Fyne Audio, ale nie da się ukryć, że nawiązuje do koncentrycznych układów głośnikowych, jakie powszechnie stosuje we własnych kolumnach firma Tannoy. Już wiele razy wspomniałem o tym przy okazji testów kolumn marki Fyne Audio, że za jej założenie odpowiada grupa inżynierów pracujących wcześniej dla firmy Tannoy, którzy postanowili pójść własną drogą. Na przykładzie mocno zaawansowanego współosiowego głośnika IsoFlare widać pewne nawiązania do Tannoya, ale z drugiej strony odnajdziemy w nim wiele detali odróżniających go od głośników tego znanego szkockiego producenta.
IsoFlare bazuje nie tylko na nowo opracowanym współosiowym systemie głośnikowym, ale wykorzystuje też takie rozwiązania jak FyneFlute, czyli specjalnie ukształtowane górne zawieszenie głośnika stożkowego, w centrum którego znajduje się kopułka wysokotonowa. FyneFlute wykonano ze specjalnie opracowanej mieszanki gwarantującej idealne prowadzenie membrany podczas pracy, a także osiągnięcie przez głośnik pożądanej wartości rezonansu własnego. FyneFlute, co wyraźnie widać, posiada również charakterystyczne wgłębienia na całym obwodzie, mające za zadanie wygaszać rezonanse powstające na brzegach membrany głośnikowej.
Wpływa to pozytywnie na czystsze brzmienie stożka nisko-średniotonowego w zakresie średnich tonów oraz zwiększa precyzję brzmienia w zakresie niskich tonów. W centrum membrany głośnika nisko-średniotonowego znalazła się tubka wraz ze specjalnym dyfuzorem wyprowadzająca fale akustyczne generowane przez lekką i sztywną kopułkę magnezową, głośnika wysokotonowego. To właśnie ze względu na fakt osiowego połączenia obydwu głośników, taki układ nazywa się koncentrycznym lub współosiowym systemem głośnikowym.
Fyne Audio F1-8 prezentują styl wzorniczy charakterystyczny dla całej serii kolumn F1. Obudowę wykonano z dbałością o detale i nadano jej oryginalny kształt, przywodzący skojarzenia z lutnią. Dzięki giętym ściankom zwężającym obudowę ku tyłowi, udało się wewnątrz wygospodarować komorę o kształcie sprzyjającym redukcji pasożytniczych fal stojących, mogących podbarwiać dźwięk. Stosując skrzynkę o takim właśnie kształcie, zlikwidowano równoległości między największymi płaszczyznami tworzonymi przez boczne ścinaki, dzięki czemu wyeliminowano również niekorzystne odbicia wewnątrz obudowy. Tak przygotowaną komorę wzmocniono jeszcze od wewnątrz specjalnym wieńcem, na którym opiera się głośnik IsoFlare.
Komora wytłumiona jest wełną syntetyczną ulokowaną głównie wokół długiego tunelu rezonansowego przebiegającego pionowo. Ten z kolei współpracuje z układem Bass Trax wyposażonym w specjalny stożkowy dyfuzor skierowany w centralną część kanału bas-refleks. Strugi powierza opuszczające tunel rezonansowy natrafiają na stożkowy dyfuzor Tractrix (zamocowany do wykonanej z aluminium podstawy), mający za zadanie rozproszyć fale dźwiękowe (pod kątem 360 stopni), wygładzając dodatkowo strugę powietrza, co zapobiega powstawaniu turbulencji. Widać więc wyraźnie, że w przypadku kolumn marki Fyne Audio przeprowadzano badania w zakresie aerodynamiki elementów tworzących układ rezonansowy.
Tak przygotowany system bas-refleks współpracujący z układem Bass Trax zapewnia łagodną charakterystykę niskich tonów, sprawiając tym samym, że bas jest czystszy oraz pozbawiony zniekształceń.
Patrząc na te kolumny od frontu widać inny nietypowy element, a mianowicie cylindryczną obudowę (w której zainstalowano głośnik), przechodzącą w skrzynkę.
Tuż pod głośnikiem IsoFlare znalazło się pokrętło regulacyjne połączone z potencjometrem. Regulator ten odpowiadana za nadanie wysokim tonom odpowiedniej charakterystyki. Użytkownik może dokonać regulacji głośności w zakresie wysokich tonów o +/-3dB, pokrywającym pasmo w przedziale 2,5kHz-5kHz, co jest dobrze słyszalne, zwłaszcza dla osób mających szczególnie wyczulony słuch.
Z tyłu mamy podwójne i bardzo wygodne w użytkowaniu terminale wejściowe wraz z dodatkowym trzpieniem masowym - widać tu przyzwyczajenie konstruktorów wyniesione z Tannoya. Powyżej panelu z terminalami znalazła się zwrotnica, której platformę nośną dla elementów elektronicznych zbudowano z płyty wiórowej cechującej się wysokim współczynnikiem tłumienia wewnętrznego. W jej obrębie znalazły się jakościowo bardzo dobre element. Zauważyłem m.in. znakomite kondensatory polipropylenowe produkcji Clarity Cap, wytwarzane na indywidualne zamówienie Fyne Audio, co wynika z umieszczonego na nich logo.
Filtry nie są bardzo skomplikowane, ale za to dobrze przemyślane i starannie zaprojektowane, co jest szczególnie ważne w przypadku koncentrycznych głośników IsoFlare. Zwrotnice poddawane są głębokiej obróbce kriogenicznej, pozytywne wpływającej na dystrybucję najsubtelniejszych sygnałów przepływających przez elementy filtrów oraz okablowanie. Warto również podkreślić, że Fyne Audio posiada w ofercie specjalnie zaprojektowane standy FS8, dedykowane nie tylko dla kolumn F1-8, ale można je również z stosować w przypadku kolumn F700 oraz F701.
Spójność i harmonia brzmienia
Fyne Audio F1-8 reprezentują firmowy styl brzmienia charakterystyczny dla innych kolumn tego producenta. Ale rzecz jasna pokazują znacznie więcej niż tańsze modele, zwłaszcza pod względem kreacji sceny dźwiękowej. Jest ona przede wszystkim bardziej obszerna, także w głąb, precyzyjna i namacalna.
Podczas testów odsłuchowych korzystałem naprzemiennie ze wzmacniaczy One Cast marki Cyrus, jak i ze znacznie potężniejszej konstrukcji Nu-Vista 600 marki Musical Fidelity. W przypadku obydwu systemów jako źródło wykorzystywałem znakomity odtwarzacz CD-10 II austriackiej marki Ayon. W każdym zestawieniu efekty były znakomite. Przykładowo album "Rites" Jana Garbarka rozpostarł przede mną niesamowicie głęboką i rozciągniętą na boki precyzyjną panoramę stereo. Dźwięki odtwarzane z tej wyjątkowo dobrze zrealizowanej płyty świetnie oddawały intymną atmosferę jaką starał się zawrzeć na tym albumie Jan Garbarek.
Fyne Audio były w stanie pokazać bardzo precyzyjnie wszelkie dźwięki pojawiające się w przestrzeni, przedstawiając je z zachowaniem nieco kameralnego charakteru tej płyty. Przestrzeń generowana przez koncentryczny układ głośnikowy ma jeszcze jedną zaletę, a mianowicie nie ulega znacznej degradacji w przypadku zmiany pozycji słuchacza. Chodzi mi oczywiście o niewielkie zmiany pozycji, a więc np. odchylenie się w fotelu, a nie przejście w kąt pokoju. Zatem tzw. sweet spot jest znacznie większy niż w przypadku większości innych kolumn. Zmiana pozycji podczas odsłuchu nie degraduje zdolność do ogniskowania źródeł pozornych, czy też słyszalnych przesunięć fazowych. Jest to zasługa koncentrycznego układu głośnikowego, który promieniuje fale akustyczne w pełnym paśmie częstotliwości z jednego punktu, więc dźwięk nawet w szerokim kącie promieniowania, zawsze pozostaje jednorodny.
Testowane kolumny oparto na 200mm głośniku stożkowym odtwarzającym zakres średnich i niskich tonów, współpracującym z obudową o pokaźnej objętości, jak na podstawkową konstrukcję, co nie pozostaje bez wpływu na charakter niskich tonów. Bas w wykonaniu F1-8 jest masywny, niczym z kolumn podłogowych, ale nie przytłaczający. Jest dobrze kontrolowany i mocno zróżnicowany, co jest typowe dla wysokiej klasy monitorów. Dzięki temu z muzyki Jana Garbarka mogłem wyłowić tak wiele smaczków, nawet w zakresie niskich tonów.
Układ Bass Trax działa na zasadzie dookolnego rozpraszania fal niskich tonów, co pozytywnie wpływa na interakcję kolumn w paśmie basu z pomieszczeniem i tym samym sprawia, że bas jest bardziej precyzyjny we wszystkich jego partiach. Brzmi też naturalnie, co jest typowe dla celulozowych membran stosowanych przez Fyne Audio. Słychać to również w zakresie średnich tonów, ponieważ świetnie oddają barwę poszczególnych instrumentów. W kilku utworach z płyty "The Magic Hour" (znakomite wydawnictwo pochodzące z katalogu wytwórni Blue Note) w wykonaniu kwartetu jazzowego Wyntona Marsalisa, dźwięk trąbki został odtworzony naturalnie z zachowaniem brzmieniowego kolorytu tego instrumentu. Fyne Audio świetnie pokazały charakterystyczny blask i subtelne ciepło tego instrumentu, ale bez przerysowań barwy.
Taki styl grania powinien szczególnie przypaść do gustu miłośnikom wiernego przekazu. Bez problemu można bowiem wyłapać wszelkie różnice brzmieniowe między konkretnymi instrumentami, zwłaszcza w kontekście ich barwy. Średnie tony reprodukowane przez F1-8 równie dobrze wypadają z wokalami, o czym miałem okazję się przekonać, gdy sięgałem po płyty Diany Krall, Freddy'ego Cole'a, czy Kari Bremnes. Fyne Audio były w stanie wiernie odtworzyć charakterystykę głosu każdego z wykonawców, a jednocześnie pokazać ich skalę i energię, bez osłabienia dynamiki, czy nadmiernego przerysowania barw.
W zakresie wysokich tonów dzieje się dużo, ale jak je będziemy odbierać, uzależnione jest od tego, w jakim stopniu je wyregulujemy. W tym celu używamy pokrętła znajdującego się w czołowej części każdej z kolumn. Jeśli więc pokrętło ustawimy idealnie po środku skali, to kolumny będą ładnie wyrównane tonalnie pod warunkiem, że umożliwi nam to elektronika i pomieszczenie odsłuchowe. Generalnie dźwięki w zakresie wysokich tonów dozowane są z wielką kulturą i bez jakichkolwiek podbarwień. Najsubtelniejsze detale odtwarzane są szczegółowo i z zachowaniem właściwych proporcji w oddaniu dynamicznej natury poszczególnych dźwięków, a to jest cecha kolumn wysokiej klasy.
Brzmienie F1-8 cechuje wielka kultura i spokój. Każdy dźwięk nanoszony jest na pozbawione szumów czarne tło. Za ten stan rzeczy odpowiada zwrotnica składająca się z komponentów poddanych obróbce kriogenicznej, a także inne rozwiązania mające na celu wyeliminowanie wszelkich zakłóceń z sygnału odtwarzanego przez zestawy głośnikowe. Również tubka głośnika wysokotonowego, znajdująca się w centralnej części głośnika IsoFlare, odpowiada za przyjemne w odbiorze, pozbawione agresji brzmienie w zakresie wysokotonowym.
Warto wiedzieć
Bardzo ciekawym rozwiązaniem stosowanym przez Fyne Audio w kolumnach z serii F1 jest płynna regulacja zakresu wysokich tonów od 2,5kHz-5kHz w przedziale +/-3dB. Tego typu rozwiązanie pozwala na dostosowanie charakteru brzmienia kolumn do wzmacniacza, czy też akustyki pomieszczenia odsłuchowego. Ułatwia to uzyskanie prawidłowej równowagi tonalnej dźwięku. Co ciekawe, w kolumnach podłogowych takich jak F1-10 oraz F1-12 stosowane jest jeszcze drugie pokrętło służące do regulacji energii mającej wpływ na dynamikę brzmienia, zwłaszcza w skali mikro. Ta opcja również pozwala dostosować charakter brzmienia do własnych potrzeb.
Podsumowanie
Kolumny podstawkowe F1-8 należą do najbardziej zaawansowanej serii Fyne Audio. Mimo że to są monitory, imponują basem, który zasięgiem i masą dorównuje, a nawet przebija większość konstrukcji podłogowych. Ale to nie jest ich jedyny atut, gdyż scena dźwiękowa jaką generują jest wręcz zjawiskowa – obszerna i niezwykle precyzyjna. Do tego dochodzi naturalna barwa.
Fyne Audio F1-8 dysponują olbrzymim potencjałem w zakresie odtwarzania muzyki przy skrajnie różnych poziomach głośności. Są zdolne do współpracy z szeroką gamą wzmacniaczy, dzięki czemu mamy duże pole do popisu w wyborze odpowiedniej aplikacji zapewniającej najwięcej przyjemności z odsłuchu i wykorzystania pełnego potencjału drzemiącego w tych wspaniałych kolumnach.