Amerykański BAT (Balanced Audio Technology) formalnie istnieje od drugiej połowy lat 90., choć przymiarki do powstania firmy miały swój zaczątek znacznie wcześniej. Za wielką wodą BAT postrzegany jest jako marka hi-endowa reprezentująca amerykańską szkołę grania. Chodzi o potęgę brzmienia ściśle powiązanego z dużą mocą. Wysokiej jakości brzmienie to w przypadku tego producenta, zwykła formalność. Nazwa firmy Balanced Audio Technology nie jest przypadkowa, gdyż odzwierciedla jej filozofię – wszystkie urządzenia są zbalansowane od wejścia do wyjścia. Nic więc dziwnego, że testowany wzmacniacz zabrzmiał najlepiej przy wykorzystaniu gniazd XLR, ale o tym będzie później. Firma BAT nie ma bogatego portfolio, a mimo to w oparciu o jej produkty możemy stworzyć kompletny system audio.
Jeśli chodzi o wzmacniacze zintegrowane to mamy tylko jedną hybrydę – testowany właśnie model VK-3000SE, z lampami pracującymi w stopniu przedwzmacniacza i potężnymi tranzystorowymi stopniami końcowymi. Drugą integrą jest w pełni lampowa konstrukcja VK-56 wykorzystująca w stopniach końcowych dwie pary lamp 6C33C-B, czyli tak zwane "diabełki". Dalej mamy już komponenty dzielone, a więc trzy w pełni lampowe końcówki mocy, wszystkie z zaaplikowanymi na różne sposoby lampami 6C33C, oferujące moce rzędu od 55-watów do 80-watów w trybie stereo, a ponadto potężne tranzystorowe końcówki mocy, zdolne wytwarzać w trybie mocno 400W (model VK-655SE). Ofertę uzupełnia mocno rozbudowany przetwornik cyfrowo-analogowy REX 3 DAC oraz dwa zaawansowane konstrukcyjnie przedwzmacniacze gramofonowe, oczywiście również wykorzystujące w pełni lampowy tor sygnałowy o niskim wzmocnieniu.
BAT zgodnie z firmową filozofią wykorzystuje w większości swoich urządzeń gniazda typu XLR. Ale w katalogu jest też kilka urządzeń, w których znalazły się popularne złącza RCA i do takich należy właśnie wzmacniacz VK-3000SE.
Budowa
Design urządzeń BAT-a kojarzyć się może z chłodną i zachowawczą estetyką zmierzającą w kierunku urządzeń przeznaczonych na rynek profesjonalny – podobne odczucia możemy mieć gdy spojrzymy na elektronikę kanadyjskiego Anthema. Sam fakt, że wszystkie urządzenia wyposaża się w gniazda XLR, mówi wiele w tym temacie.
Front VK-3000SE sugeruje, że dla jego projektantów najważniejsza była funkcjonalność, a dopiero później walory estetyczne. Przednia płyta jest masywna i znacznie szersza niż pozostała część pancernie prezentującej się obudowy. Centralnie ulokowany wyświetlacz jest nad wyraz czytelny, a w jego okolicy - z obydwu stron oraz pod nim - znajdziemy przyciski oraz pokrętło regulacji głośności. Z tyłu ulokowano porządne terminale wyjściowe ze stopni końcowych. Swoją drogą producent mógł zastosować terminale o większej odległości między plusem i minusem, bowiem podczas instalacji kabli wyposażonych w widełki nie trudno o przypadkowe ich zwarcie.
Pozostała architektura w obszarze złączy jest już jak najbardziej w porządku. Mamy więc do dyspozycji dwie pary zbalansowanych wejść XLR oraz trzy pary niezbalansowanych wejść na klasycznych złączach RCA. Jest też wyjście z pętli sygnałowej na gniazdach RCA oraz wyjście z przedwzmacniacza, co oczywiste w formie zbalansowanej, czyli w postaci gniazd XLR.
Wewnątrz obudowy wzmacniacza naszpikowanego elektroniką, wykorzystano miejsce do niemal ostatniego centymetra kwadratowego. Zgodnie z firmową filozofią, sygnał prowadzony jest przy zastosowaniu w pełni zbalansowanego toru sygnałowego od wejść aż do wyjść. Wzmacniacz zaprojektowano w pełnej topologii dual-mono z wyraźnie odseparowanymi stopniami końcowymi, obsługującymi każdy kanał z osobna.
Tor zasilający jest mocno rozbudowany z osobnymi mostkami i bateriami magazynującymi prąd (cztery kondensatory marki Nichicon o łącznej pojemności 40.000µF dla obydwu kanałów każdej końcówki mocy. Wspólny jest jedynie spory, ekranowany transformator toroidalny znajdujący się tuż za płytą frontową, względem jej środka. Tuż nad transformatorem głównym jest płytka drukowana z sekcją zasilającą układy logiki i sterowania, oparta na trafie o małej mocy.
Osobny tor zasilający posiada również lampowy przedwzmacniacz, wydzielony zarówno dla lewego, jak i prawego kanału – w tej sekcji znajdziemy solidny magazyn prądowy oparty na łącznie czterech kondensatorach elektrolitycznych (każdy o pojemności 470µF, a także stabilizowane sekcje. Na oddzielnej płytce drukowanej zainstalowano lampy 6H30N-EB marki Sovtek, a także wysokiej jakości papierowo-olejowe, walcowe kondensatory sprzęgające, z logo Balanced Audio Technology.
Stopnie końcowe oparto na symetrycznej konstrukcji, a każdy kanał obsługują łącznie cztery pary tranzystorów bipolarnych MJL4302A+MJL4281A, charakteryzujących się bardzo niskimi zniekształceniami harmonicznymi. Tranzystory mocy obsługujące kanał lewy i prawy otrzymały osobne jednoczęściowe, aluminiowe radiatory o sporej powierzchni. Zapewniają one możliwie najlepszą stabilność termiczną dla stopni końcowych pracujących w klasie AB. Na oddzielnej wąskiej płytce drukowanej znalazły się hermetyczne przekaźniki obsługujące poszczególne wejścia i wyjścia, a także układy sterujące ich pracą.
W sekcji przedwzmacniacza zastosowano bardzo dobre jakościowo podzespoły, między innymi polipropylenowe blokowe kondensatory, jak i elektrolity Nichicona. Układ regulacji głośności rozwiązano na aktywnym układzie, dla którego potencjometr pełni jedynie funkcję wyznacznika poziomu wysterowania – sygnał z wejść nie przechodzi więc bezpośrednio przez potencjometr.
Testowany egzemplarz VK-3000SE wyposażono również w opcjonalny moduł wraz z zainstalowanym wewnątrz przedwzmacniaczem gramofonowym. W górnej części płytki drukowanej znalazł się przełącznik regulujący poziom między wartością 44dB a 58dB, pozwalając tym samym dostosować wartość wzmocnienia do określonej wkładki magnetycznej. Przedwzmacniacz gramofonowy wykonano przy użyciu wysokiej jakości podzespołów, między innymi kondensatorów polipropylenowych marki WIMA, a także elektrolitów marki Nichicon. Jest to konstrukcja mieszana oparta zarówno na układach scalonych, jak i elementach dyskretnych. Tak więc mamy do czynienia z bardzo solidnym przedwzmacniaczem.
VK-3000SE wyposażono w bardzo wygodny aluminiowy pilot zdalnego sterownia. Dzięki niemu możemy cieszyć się z wielkiej precyzji działania regulowanego co 0,5dB poziomu wzmocnienia.
Potęga i moc
Długo nie zapomnę pierwszego wrażenia, gdy podłączyłem BAT-a w miejsce testowanego wcześniej rewelacyjnego SPEC RSA-V10. BAT VK-3000SE wydał mi się wzmacniaczem z zupełnie innego świata! Pokazał zupełnie inną filozofię grania, zwłaszcza w kontekście dynamiki i szybkości reakcji na zmieniający się rytm w odtwarzanych utworach muzycznych. Początkowo VK-3000SE podchodził do kształtowania dynamiki w sposób bardzo skrupulatny. Jednak z każdą kolejną chwilą spędzoną w jego towarzystwie, granica percepcji w postrzeganiu dynamiki przesuwała się, aż do pełnej akceptacji tego typu prezentacji.
W przypadku tej potężnej amerykańskiej integry hybrydowej, w przestrzeni muzycznej wszystko dzieje bez parcia i przymusu, a każdy dźwięk odtwarzany jest wręcz z niewiarygodną swobodą. Nie ma znaczenia czy będzie się to odbywało w skali mikro czy makro, ale możemy być pewni, że VK-3000SE zawsze wyczuwalna będzie duża rezerwa mocy i to niezależnie od gatunku czy zagęszczenia.
W stosunkowo lekkich i delikatnych dźwiękach z albumu "Libera Me" Larsa Danielssona, z wielką precyzją pokazywał pełną fakturę muzyczną, prześwietlając ją niczym rentgen. Jednocześnie każdy, nawet najdrobniejszy dźwięk wykończony był z gracją i finezją jakiej można oczekiwać po wyrafinowanym wzmacniaczu a nie muskularnym tranzystorze.
VK-3000SE urzekł mnie właśnie tą "lampową" finezją grania i umiejętnością wnikania w muzykę pozwalając zaistnieć poszczególnym dźwiękom pokazujące je od tej piękniejszej, ale też technicznej strony.
Balanced Audio Technology dysponuje potężnymi stopniami wyjściowymi i to w konfiguracji dual mono, zdolnymi wytworzyć moc o wartości 300W na kanał przy 4Ω obciążeniu. Akurat dysponuję 4-omowymi kolumnami, więc otrzymywały one pełną moc i to jeszcze ze sporą rezerwą, którą w każdej chwili mogły wykorzystać.
W przypadku tego wzmacniacza producent bardzo zgrabnie połączył dwa brzmieniowe światy różniące się technologią i sposobem wzmacniania sygnału. Genialnie połączono tu magię z potęgą i niespożytą energią tranzystorów.
Jak jednak te technikalia wpływają na jakość dźwięku? Mogłem się o tym przekonać słuchając m.in. kwartetu jazzowego z płyty "The Magic Hour" wydajnej przez wytwórnię Blue Note. Dźwięk trąbki Wyntona Marsalisa został odtworzony przy zachowaniu pełnej rozdzielczości z charakterystycznym blaskiem i ciepłem tego instrumentu. Naturalne brzmienie tego instrumentu to nie wszystko, gdyż za sprawą tego wzmacniacza jak na dłoni widoczne były jego kontury rysowane w przestrzeni. W tym przypadku producent tego wzmacniacza ewidentnie wykorzystał do maksimum możliwości drzemią w lampach 6H30N-EB marki Sovtek, aplikując je bardzo starannie i zapewniając właściwie dobrany tor zasilający.
Średnie tony są otwarte oraz barwne o wielkiej swobodzie dynamicznej i jednocześnie takiej lampowej miękkości w pokazaniu konturów konkretnych instrumentów. Natomiast w zakresie niskich tonów VK-3000SE popisuje się perfekcyjną kontrolą przy imponującym zasięgu. Przykładowo organowe partie w trzyczęściowym utworze "E=mc2" Marka Bilińskiego zostały odtworzone wspaniale – dało się odczuć potęgę ich brzmienia, właściwie oddane były też wybrzmienia.
Moją uwagę zwróciła góra pasma w wykonaniu VK-3000SE, która nie jest zupełnie tranzystorowa. To takie naturalne a jednocześnie detaliczne granie, barwne i pełne emocji, a więc bardzo zbliżone do lampy.
Warto wiedzieć
VK-3000SE należy do tych konstrukcji, które jednocześnie wyposażono w analogowe wejścia XLR, jak i RCA. Jednak to właśnie cała konstrukcja wzmacniacza, co jest typowe dla wszystkich urządzeń Balanced Audio Technology, jest podporządkowana zbalansowanej transmisji sygnału. Podczas odsłuchu wielu innych wzmacniaczy różnice w brzmieniu między wejściami XLR i RCA są stosunkowo niewielkie, jednak zwykle na korzyść mniej popularnych XLR-ów, to w przypadku BAT-a jest inaczej. Jakość brzmienia między jednym a drugim sposobem transmisji sygnału ze źródła do wzmacniacza jest olbrzymia, naturalnie na korzyść wejść zbalansowanych. Przeprowadzenie takiego testu umożliwił mi austriacki odtwarzacz Ayon CD-10II Ultimate, posiadający zarówno wyjścia XLR, jak i RCA.
Podczas odsłuchu tych samych utworów, najpierw za pośrednictwem linii sygnałowej obsługiwanej przez wejścia RCA, a potem XLR, VK-3000SE pokazał ,że w przypadku jego konstrukcji do maksimum wyczerpano możliwości jakie daje zbalansowana transmisja sygnału audio. Wzmacniacz brzmi wyraźnie lepiej gdy wykorzystujemy wejścia XLR, oferując niebotycznie większą otwartość w średnicy, ale też bardziej harmonijny i perfekcyjnie zrównoważony przekaz w całym odtwarzanym paśmie. Jeśli już raz spróbujemy odsłuchu tego wzmacniacza z solidnym i oferującym wysoką jakość sygnału odtwarzaczem CD przy wykorzystaniu zbalansowanego toru sygnałowego, to nie będzie już od tego odwrotu. Nie ma bowiem takiej możliwości żeby ten wzmacniacz zabrzmiał lepiej przy wykorzystaniu klasycznych wejść RCA, bez względu na stopień konstrukcyjnego zaawansowania danego odtwarzacza CD.
Podsumowanie
VK-3000SE jest bardzo udaną hybrydą łączącą w sobie świat lampowej i tranzystorowej technologii. W Balanced Audio Technology dołożono wszelkich starań o właściwą i wyczerpującą wszystkie możliwości aplikację, zarówno toru lampowego pracującego w przedwzmacniaczu, jak i potężnej sekcji tranzystorowej. Dało to znakomite efekty, czego odzwierciedleniem jest niesamowity dźwięk.
Ponadto testowany wzmacniacz skonstruowano pod dyktando w pełni zbalansowanego toru sygnałowego, co w efekcie pozwala w pełni wykorzystać walory zarówno lampowego przedwzmacniacza, jak i tranzystorowych stopni wyjściowych.
VK-3000SE o niebo lepiej brzmi za pośrednictwem wejść XLR i jeśli macie zamiar wykorzystać tylko i wyłącznie mocno spopularyzowaną transmisję sygnału za pośrednictwem wejść RCA to lepiej nie kupujcie tego wzmacniacza, ponieważ zmarnujecie jego potencjał. Wyjątkiem będą jednak wejścia Phono w wersji RCA. Producent dołożył wszelkich starań, aby przedwzmacniacz gramofonowy cechował się wysokiej jakości konstrukcją, pozwalającą w pełni docenić walory brzmieniowe wielu gramofonów, niezależnie od tego na jaki typ wkładki magnetycznej się zdecydujemy.