Seria Reference Premiere bazuje zarówno na kolumnach wolnostojących, jak i podstawkowych. W każdej z tych kategorii znajdziemy konstrukcje, które lepiej sprawdzą się w większych pomieszczeniach, jak również takie, które lepiej zabrzmią w pokojach o mniejszej powierzchni. Tym razem przyjrzymy się bliżej jednej z najmniejszych gabarytowo kolumn w ofercie Klipscha – dwudrożnym monitorom RP-500M II, które imponują wysoką skutecznością i typowymi dla tego producenta technologiami.
Kolumny te wyposażono w udoskonaloną tubę głośnika wysokotonowego oraz w przeprojektowany głośnik nisko-średniotonowy, zdolny do odtwarzania dźwięku przy niewielkich zniekształceniach. Dzięki kompaktowym obudowom "pięćsetki" znajdą zastosowanie wszędzie tam, gdzie miejsca jest jak na lekarstwo, a wysoka wydajność dwudrożnego układu głośnikowego pozwoli napędzić je praktycznie dowolnym wzmacniaczem.
Budowa
W kolumnach RP-500M II zastosowano przeprojektowane głośniki, które mimo wyglądu zbliżonego do wcześniej produkowanych driverów cechują się wyższą kulturą pracy. Zmiany nie ominęły ani tuby wysokotonowej Tractrix, ani układu magnetycznego oraz membrany głośnika nisko-średniotonowego.
RP-500M II są znacznie mniejszymi kolumnami od testowanych ostatnio przeze mnie RP-600M II. Także w tym wypadku producent zastosował dwudrożny układ głośnikowy, składający się z tubowego przetwornika wysokotonowego oraz stożkowego głośnika odtwarzającego zakres średnich i niskich tonów. Wysokie tony powierzono lekkiej i sztywnej tytanowej kopułce, której cewkę napędza wentylowany układ magnetyczny, wyposażony w specjalnie ukształtowaną komorę z materiałem tłumiącym niepożądane odbicia fal dźwiękowych od tylnej części membrany. Tweeter współpracuje z nową, znacznie większą tubą Tractrix. Wykonano ją ze specjalnego silikonowego kompozytu, który na powierzchni jest miękki i gumowaty.
Dzięki większym rozmiarom zewnętrznej części tuby udało się uzyskać szerszy kąt promieniowania zarówno w płaszczyźnie pionowej, jak i poziomej, co ma się przekładać na lepszą stereofonię. Tubę wyprofilowano tak, by fale dźwiękowe opuszczające głębiej osadzoną okrągłą część nie napotykały na żadne przeszkody, co z kolei powinno przełożyć się na precyzyjniej odwzorowane źródła pozorne. W przypadku głośnika nisko-średniotonowego ponownie sięgnięto po oryginalnie prezentującą się miedzianą membranę wykonaną z opatentowanego materiału Cerametallic. Stożek w najnowszej odsłonie ma zwiększoną krzywiznę, co skutkuje lepszą sztywnością membrany, której sposób pracy jest dzięki temu zbliżony do idealnego tłoka. Ponadto zmodyfikowano układ magnetyczny poprzez optymalizację kształtu szczeliny, w której pracuje cewka głośnikowa.
RP-500M II bazują na prostokątnym i wyprofilowanym układzie bas-refleks o nazwie Tractrix. Zarówno nazwa, jak i sam jego kształt nawiązują do tuby wysokotonowej. Rozwiązanie to nie jest jednak tylko sprytnym zabiegiem marketingowym, ale rzeczywiście działającym elementem układu rezonansowego. Dzięki niemu układ bas-refleks pracuje zdecydowanie płynniej, bez słyszalnych turbulencji. Warto również podkreślić, że skrzynki RP-500M II wykonano z nieco grubszych płyt MDF. Z zewnątrz wykorzystano, w zależności od wersji kolorystycznej (czarny lub orzech), nowe wzory folii winylowej. Wewnętrzną komorę, w której pracuje głośnik z membraną Cerametallic, wytłumiono wełną syntetyczną ułożoną wyłącznie na ściankach, by umożliwić jak najbardziej swobodną i niezakłóconą pracę układu rezonansowego. Skrzynki od spodu podklejono korkową matą, by zapobiec ich ślizganiu się po podłożu. Dzięki specyfice tego materiału obudowy udało się też skutecznie odizolować od drgań. Płócienne maskownice wyposażono w wygodny, magnetyczny układ mocowania.
Terminale wejściowe są pojedyncze i wyposażone w pięknie wykonane nakrętki z anodyzowanego aluminium. Za terminalami znalazła się płytka drukowana z elementami zwrotnicy. Podział pasma między głośnikami ustalono przy częstotliwości 1530Hz, a więc nieco wyżej niż w przypadku większych kolumn RP-600M II. W torze sygnałowym głośnika nisko-średniotonowego zastosowano cewkę rdzeniową, a w gałęzi równoległej kondensator elektrolityczny. Z kolei w sekcji przeznaczonej do filtracji sygnału głośnika wysokotonowego znalazła się cewka powietrzna oraz kondensatory foliowe.
Jakość dźwięku
Podobnie jak w przypadku wcześniej testowanych monitorów RP-600M II, również model RP-500M II wykazuje pewne cechy brzmieniowe świadczące o zaistniałych zmianach w konstrukcji przetworników. Trzeba też wziąć poprawkę na to, że RP-500M II są mniejsze od RP-600M II, więc zarówno pod względem zasięgu niskich tonów, jak i masywności brzmienia nie będą już tak imponujące. Niższa jest także efektywność tych kolumn, acz wciąż znajduje się ona na poziomie niedostępnym dla konkurencyjnych produktów o zbliżonej wielkości. Przyjęło się, że niewielkie kolumny są wymagające prądowo, ale modelu RP-500M II to nie dotyczy – nie stanowią one specjalnego wyzwania nawet dla wzmacniaczy o niskiej mocy. Podczas odsłuchu korzystałem z integry Gold Note S1, która bez problemu tchnęła w te monitory życie.
Brzmienie RP-500M II nie ma nic wspólnego ze stereotypami związanymi z przetwornikami tubowymi, zwłaszcza jeśli wziąć pod uwagę zakres wysokich tonów. Tuby Tractrix na przestrzeni wielu lat dopracowano do perfekcji zarówno pod względem doboru materiałów, jak i optymalizacji ich kształtu. Przekłada się to na brzmienie pełne, obfite i świeże, a jednocześnie wolne od rozjaśnienia czy przejaskrawienia. Zachwycająca jest też w tych kolumnach dynamika w skali mikro, dzięki której np. jazz brzmi bardzo efektownie i żywiołowo. Płynąca z muzyki energia daje poczucie obcowania z kolumnami angażującymi się w odtwarzanie każdego dźwięku. Góra pasma ma charakter, ale nie zapuszcza się w rejony grożące przerysowaniem czy sztucznością.
Właściwą równowagę względem wysokich tonów utrzymuje średni zakres częstotliwości. Należące do niego dźwięki są odtwarzane z typowym dla Klipscha żarem. Nie wiąże się to jednak z ociepleniem czy zmiękczeniem konturów dźwięków. Średnica jest nośna – każdy dźwięk w jej obrębie jest odtwarzany nadzwyczaj efektownie, energicznie – i wolna od kompresji. W efekcie muzyka płynie w sposób niewymuszony, typowy nie tyle dla droższych, ile po prostu większych kolumn.
Warto amerykańskie monitory łączyć również ze wzmacniaczami lampowymi. Test RP-600M II w połączeniu z Lebenem CS-300F pokazał, że ze względu na wysoką skuteczność kolumny Klipscha stanowią dla lamp niewielkie obciążenie, a brzmienie, zwłaszcza instrumentów smyczkowych czy dętych, zyskuje na takich aspektach, jak plastyczność czy prezentacja barw. W utworach Wyntona Marsalisa z albumu "The Magic Hour" małe RP-500M II podłączone do Lebena odtwarzały trąbkę, a nawet kontrabas ze swobodą typową dla jazzowych improwizacji.
Zakres niskich tonów budzi się do życia w nieco wyższych partiach niż w przypadku RP-600M II, co wynika z mniejszej objętości skrzynek czy też mniejszej średnicy głośnika nisko-średniotonowego. Jeśli więc ktoś szuka kolumn do pomieszczeń większych niż 18 metrów kwadratowych, to powinien zainwestować w "sześćsetki". W mniejszych pokojach równie dobrze sprawdzą się już RP-500M II – może nie zapuszczą się w basie aż tak nisko, ale z pewnością popiszą się nieprzeciętną energią tego zakresu.
W niezwykle dynamicznych utworach z albumu "Amarok" Mike'a Oldfielda bas, błyskawicznie wzbudzany i wygaszany, pulsował życiem. Każda reakcja na dźwięki narastające w paśmie basu była wręcz wzorowa. RP-500M II są również w stanie zagrać w basie konturowo, wyłuskując z muzyki dużo informacji. Bas jest wzmocniony przez układ rezonansowy z portem Tractrix w optymalnym dla niewielkiego głośnika nisko-średniotonowego zakresie, dzięki czemu nic nie buczy i nie dudni. Nawet jeśli kolumny dosuniemy bliżej ściany za nimi, to bas wzmocni się w najniższych partiach, ale nie wywoła niekorzystnych interakcji z pomieszczeniem.
Małe RP-500M II "znikają" z pokoju z równie wielką łatwością jak RP-600M II (nowe tuby głośników wysokotonowych niewątpliwie mają wpływ na obszerniej budowaną scenę dźwiękową niż miało to miejsce we wcześniej produkowanych kolumnach z serii Reference Premiere). Stereofonia jest tak samo obszerna, naznaczona mnóstwem dźwięków oraz informacji. Poszczególne źródła pozorne są precyzyjne i namacalne, co tylko potęguje wrażenie obcowania z muzyką "tu i teraz", zwłaszcza tą brzmiącą przestrzennie i wielowymiarowo. Podczas odsłuchu albumu "Rites" Jana Garbarka nie zabrakło zarówno informacji związanych z lokalizacją konkretnych dźwięków, jak i ich położeniem względem siebie.
Podsumowanie
RP-500M II są mniejsze od RP-600M II i przeznaczone do niewielkich pomieszczeń, ale oferują brzmienie o skali typowej dla znacznie większych, bardziej rozbudowanych konstrukcji, zwłaszcza jeśli chodzi o przestrzenność. Bas w wykonaniu RP-500M II jest monitorowy, tj. skupiony bardziej na fakturze brzmienia niż jego potędze, a wysoka efektywność sprzyja osiąganiu wysokich poziomów głośności w połączeniu ze wzmacniaczami o niskiej mocy.