Founder jest serią, na bazie której można stworzyć niemal dowolny system wielokanałowy lub stereo. Kanadyjski producent postarał się, by każdy miłośnik pięknego i nowoczesnego designu oraz dobrego brzmienia, bazując na produktach linii Founder, był w stanie znaleźć kolumnę w sam raz dla siebie.
Po serii testów kolumn wolnostojących i podstawkowych przyszedł czas, by z bliska przyjrzeć się jednej z dwóch dostępnych w serii Founder kolumn centralnych. Model 70LCR jest konstrukcją ciekawą, ponieważ w stosunkowo niewielkiej obudowie upakowano trójdrożny układ głośnikowy, składający się z aż czterech przetworników. W zakresie wysokich i średnich tonów pracuje unikalny współosiowy układ głośnikowy, składający się z kopułki wysokotonowej oraz stożka średniotonowego. Ten nietypowy duet uzupełniają w paśmie niskich tonów dwa niewielkie, ale za to zwinne głośniki stożkowe, dostosowane do przenoszenia wysokich mocy. Niepozorna, ale za to wyśmienicie wykonana i zaprojektowana kompaktowa kolumna Founder 70LCR jest w stanie przenieść 150W mocy ciągłej, a szeroki przedział przyjmowanej mocy rzędu 15–220W zasługuje na wyróżnienie.
Founder 70LCR ma jeszcze jedną zaletę, a mianowicie oprócz tego, że zaprojektowano go z myślą o obsłudze kanału centralnego w systemie kina domowego, może również pracować w konfiguracji stereo (z drugą identyczną kolumną) jako monitor ustawiony pionowo na standzie i wspomagany – jeśli zajdzie taka potrzeba – aktywnym subwooferem.
Budowa
70LCR skonstruowano przy zastosowaniu ponadprzeciętnie sztywnej i solidnej skrzynki, której design oparto na klasycznej, prostopadłościennej bryle. Warto jednak podkreślić, że wiele drobnych detali i smaczków decyduje o bardzo eleganckim wyglądzie tej kolumny. Przednią płytę maskującą kosze głośnikowe wykonano ze szczotkowanego i anodyzowanego na czarny mat aluminium – wokół głośników pojawiły się cienkie polerowane obwódki. Korzystne wrażenie robi również połyskujący czarny lakier fortepianowy (taką wersję kolorystyczną udostępniono do testu) oraz solidne, podwójne terminale wejściowe.
Głośniki niskotonowe, wyposażone w membrany stożkowe wykonane z włókien węglowych wzbogaconych minerałami i w atletycznie prezentujące się układy magnetyczne zamocowane do odlewanych z metali lekkich ażurowych koszów, umieszczono w komorze zamkniętej. Tym samym położono nacisk na ich błyskawiczną reakcję na każdy podany ze wzmacniacza impuls (taką charakterystykę oferuje właśnie obudowa zamknięta). Brak bas-refleksu ogranicza nieco pasmo w basie, jednak przy tak niewielkiej skrzynce i tak nie dałoby się zejść znacząco nisko.
Projektanci tych kolumn postawili więc przede wszystkim na szybką odpowiedź impulsową, co wiąże się z uzyskaniem brzmienia konturowego i pełnego informacji – w przypadku kolumny obsługującej kanał centralny jest to zawsze mile widziane. Obudowa zamknięta eliminuje niepożądane zjawiska w basie wynikające z szumów, rezonansów oraz podbicia jego średnich partii. Z pewnością przekłada się to na czystszą reprodukcję wokali i dialogów podczas odtwarzania muzyki czy też filmów bez względu na to, czy kolumna znajduje się bliżej czy dalej od ściany.
Trójdrożny układ w 70LCR oparto na głośniku wysokotonowym wyposażonym w kopułkę wykonaną z kombinacji aluminium, magnezu i ceramiki. Tak skonstruowana membrana cechuje się niską masą i wysoką sztywnością. Tweeter zaopatrzono również w specjalną perforowaną soczewkę akustyczną, a funkcję spłaszczonego sferoidalnego falowodu pełni... membrana stożkowa głośnika średniotonowego. Obydwa przetworniki połączono tu w jeden koaksjalny zespół głośnikowy, którego zadaniem jest uzyskać nie tylko jak najszerszy kąt promieniowania, ale również idealną spójność fazową.
Membranę głośnika średniotonowego wykonano z połączenia aluminium i magnezu. Jest ona anodyzowana na czarno i połączona w górnej części z koszem za pośrednictwem zawieszenia ukształtowanego w taki sposób, aby umożliwić jej prace przy niskich stratach z tytułu oporu mechanicznego. Dodatkowo takie zawieszenie umożliwia jednocześnie pracę głośnika przy niskich zniekształceniach, co jest typowe dla wyspecjalizowanych głośników średniotonowych. Dzięki pracy membrany przy krótkim skoku (do odtwarzania fal akustycznych w zakresie średnich tonów nie jest wymagane przenoszenie aż tak dużych mas powietrza jak w paśmie basu) głośnik średniotonowy zachowuje wszystkie swoje właściwości decydujące o jego wyższości nad typowym głośnikiem średnio-niskotonowym.
Zwrotnice znalazły się tuż za kołnierzem z terminalami wejściowymi. Filtry podzielono na dwie wyraźne sekcje umieszczone na osobnych płytkach drukowanych dla tonów wysokich i średnich oraz dla niskich. Elementy są zróżnicowanej jakości – uwagę zwracają zarówno cewki powietrzne, jak i rdzeniowe, rezystory ceramiczne zdolne obsługiwać wyższe moce, a także kondensatory polipropylenowe i elektrolityczne.
Kolumnę wyposażono w płócienną maskownicę montowaną do frontu za pośrednictwem niewidocznego dla oka systemu magnetycznego.
Jakość dźwięku
W instalacji wielokanałowej, przy klasycznym ustawieniu poziomym, Paradigm potrafi wykrzesać z siebie mnóstwo energii i czyste, wyraźne dialogi czy wokale – przekonałem się o tym, odtwarzając zarówno koncertową muzykę zespołu Porcupine Tree, jak i filmy akcji. Dzięki koncentrycznemu układowi głośnikowemu, obsługującemu zakres średnich i wysokich tonów, opisywana kolumna jest w stanie bardzo rzetelnie odtwarzać każdy dźwięk bez względu na pozycję słuchacza (widza). Ponadto dźwięk wydobywający się z kanału centralnego jest swobodny i obszerny, co oznacza, że ten stosunkowo niewielki zestaw głośnikowy może z powodzeniem współpracować z dużymi kolumnami podłogowymi, wspomagając je w budowaniu dużej sceny dźwiękowej.
Podczas projekcji filmowych brzmienie kanału centralnego imponowało czystością zarówno w zakresie średnich, jak i wysokich tonów.
Podczas projekcji filmowych brzmienie kanału centralnego imponowało czystością zarówno w zakresie średnich, jak i wysokich tonów. Dialogi były odtwarzane czytelnie, niezależnie od intensywności i natłoku innych dźwięków pojawiających się w tle czy też na pierwszym planie. Jestem przekonany, że 70LCR doskonale poradziłby sobie również w drogich, hi-endowych instalacjach, a napędzany przez niezależny monoblok byłby w stanie popisać się jeszcze lepszym dźwiękiem, godnym wielokanałowych instalacji stworzonych dla najbardziej wymagających użytkowników.
Co ciekawe, 70LCR ustawiony w pozycji pionowej, w stereo potrafi popisać się jeszcze lepszym brzmieniem. Do konfiguracji dwukanałowej, co oczywiste, potrzebne są dwie kolumny. Ustawione na podstawkach i podłączone do wydajnego wzmacniacza Ayon Triton Evolution za pośrednictwem kabli głośnikowych Siltech Classic Legend 380L, kanadyjskie kolumny odtwarzały dźwięk z werwą, jednocześnie racząc moje uszy barwnym i plastycznym brzmieniem. Aspekty te schodziły jednak na drugi plan, ponieważ praktycznie całą uwagę pochłaniała perfekcyjna stereofonia. Źródła pozorne były ogniskowane z ostrością godną najlepszych głośników koncentrycznych.
Od razu na myśl przyszły mi konstrukcje marki Tannoy czy też Fyne Audio, a więc firm wytwarzających jedne z najbardziej zaawansowanych głośników pracujących w układzie współosiowym. Kanadyjskie kolumny również były w stanie kreślić bardzo dokładny obraz przestrzenny. Zachwycały nie tylko rozmiary poszczególnych źródeł pozornych, ale też ich lokalizacja, niezależnie od planu, na jakim się znajdowały. Kolumny wyposażone w koncentryczne głośniki szczególnie dobrze radzą sobie z budową głębi sceny dźwiękowej – w utworach Jana Garbarka z albumu "Rites" nie musiałem się specjalnie doszukiwać detali krążących gdzieś w przestrzeni, w najdalszych zakątkach rysowanej przez kolumny sceny. Poza tym te detale, najsubtelniejsze dźwięki zostały właściwie zaakcentowane dynamicznie.
W basie może i 70LCR nie schodzą zbyt nisko, co wynika chociażby z zastosowania obudowy zamkniętej, ale za to niskie składowe są odtwarzane konturowo, energicznie oraz imponująco sprężyście. Bas jest zróżnicowany, co również rzutuje na czytelność dźwięku. W pomieszczeniu o powierzchni ok. 18m² basu pod względem masy nie brakowało, ale przydałby się jego większy zasięg. Z kolei w większym pomieszczeniu o powierzchni ponad 30m² nieodzowne stało się zastosowanie subwoofera aktywnego. Wybór padł na konstrukcję marki REL T/7x wyposażoną w wejście wysokopoziomowe. W takiej konfiguracji, oczywiście po dokładnym zestrojeniu z subem, udało mi się uzyskać brzmienie o wyrównanej charakterystyce w paśmie basu. Po raz kolejny przekonałem się, że dzięki obudowie zamkniętej woofery zainstalowane w kolumnach 70LCR nadzwyczaj dobrze radziły sobie z odwzorowaniem dynamiki w dole pasma. Szczególnie dobrze było to słychać podczas odtwarzania muzyki jazzowej w wykonaniu Lee Ritenoura – linia basowa cechowała się nieprzeciętną sprężystością i zróżnicowaniem.
Podsumowanie
Paradigm umacnia swoją pozycję wśród producentów oferujących kolumny nie tylko dobrze brzmiące, ale też cechujące się eleganckim wyglądem. Nic dziwnego, że po kanadyjskie kolumny coraz częściej sięgają projektanci wnętrz. 70LCR obsługujący kanał centralny, ale też naddający się – co pokazał test – do klasycznego systemu stereo jest tego znakomitym przykładem – rzadko kiedy spotyka się tak dopracowany głośnik tego typu.
Współosiowy układ przetworników, w jaki wyposażono 70LCR, doskonale radzi sobie z pracą w różnych warunkach i przy ustawieniu kolumny zarówno w poziomie, jak i w pionie. Paradigm po raz kolejny pokazał, że zasługuje na miano marki "kultowej", oferującej jedne z najlepiej zaprojektowanych i brzmiących zestawów głośnikowych na rynku.